دانانیوز: رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تصمیم اشتباه حکمران، ممکن است تاثیری بگذارد که عوارض آن قابل جبران نباشد، گفت: ضرر خروج نخبگان، سه برابر درآمد نفتی کشور است. باید مانع از خروج نخبگان شویم و ملزومات برگشت نخبگان را فراهم کنیم. ما باید برای برگشت نخبگان فرش قرمز پهن کنیم.
به گزارش دانانیوز به نقل از ایسنا، دکتر بابک نگاهداری در نشست نخبگان تحقیقات و مرجعیت علمی با موضوع »نقش نهادهای پشتیبان در مرجعیت علمی» با بیان اینکه در حال حاضر ثروت کشورها از فروش دانش و مالکیت فکری است، گفت: دنیا به این سمت جهت‌گیری کرده است و گزارش‌های جهانی متفق‌القول هستند تا سال ۲۰۵۰ پیشران همه فعالیت‌ها، علم و فناوری است.
وی با تاکید بر اینکه رسیدن به مرجعیت علمی برای ایران مهم‌تر است، خاطر نشان کرد: در نظریه اسلامی حکمرانی، فراهم کردن رشد علمی و عقلی برای انسان مهم است. در کشورهای غربی، همه ارجاعات اقتصادی است؛ ولی در نظام اسلامی به سمت عقل است. در نظام اسلامی، مسائل اقتصادی، سیاسی و … زمانی ارزش دارد که به تربیت انسان و رشد علمی و عقلی منجر شود.
وی تاکید کرد: در نظام اسلامی نهاد رهبر و راهبر، نهاد علم است. این فرق نظام اسلامی و نظام غربی است. بنابراین مرجعیت علمی در ایران اهمیت دو چندان دارد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه ما باید به سمت مرجعیت علمی در ایران اسلامی حرکت کنیم، اظهار کرد: اگر نظام غربی جامعه را به کارخانه و بنگاه تبدیل می‌کند، در نظام اسلامی ما، جامعه باید به مدرسه تبدیل شود؛ این‌گونه دانش عمومی جامعه بالا می‌رود و استعدادها شکوفا می‌شود.
وی در مورد دستاوردها و وضع موجود کشور، گفت: در این سال‌ها زیست بوم دانش‌بنیان تقویت شده و ما رشد قابل توجهی پیدا کردیم و جزء ۲۰ کشور دنیا در تولید علم هستیم. ایران یک درصد جمعیت جهان را دارد، ولی ۱.۹۶ درصد از علم جهان را تولید می‌کند و این جای افتخار دارد.
نگاهداری با بیان اینکه در شاخص‌هایی که به نهاد علم برمی‌گردد، نخبگان ما افتخارآفرینی میکنند، ولی در اثربخشی تولیدات علمی راه نرفته زیادی داریم. مردم باید تاثیر پیشرفت‌های علمی را بر سر سفره خود ببینند.
وی با بیان اینکه در درصد همکاری‌های علمی و صنعتی، رتبه ۴۰ و در ثبت اختراع رتبه ۳۲ جهان را داریم، گفت: باید شاخص‌های همکاری علمی و صنعتی و ثبت اختراع را تقویت کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد چالش‌ها و موانع پیش رو، گفت: برخی موانع و چالش‌ها به زیست‌بوم حکمرانی برمی‌گردد و برخی مربوط به زیست‌بوم علم و فناوری است.
وی با تاکید بر اینکه در این زمینه نقطه قوت ما، شخص رهبر انقلاب است؛ گفت: کمتر رهبری در دنیا تا این میزان بر علم و فناوری، دانش‌بنیان و … تاکید داشته است. همچنین سران سه قوه نیز تاکیدات زیادی در این موضوع دارند.
نگاهداری، نقطه ضعف را بوروکرات‌های سنتی دانست و خاطر نشان کرد: برخی افرادی که در لایه‌های میانی قرار دارند، به نظام دانش‌بنیان اعتقاد ندارند و باید این نوع نگاه را در طبقه بوروکرات اصلاح کنیم.
وی افزود: بهترین حالت، قانون برنامه هفتم است که در عصر صنعتی گرفتار است؛ ولی ما در عصر دانایی هستیم. مرکز پژوهش‌های مجلس، تبصره‌هایی در مورد هوش مصنوعی و … به این قانون اضافه کرد.
وی تاکید کرد: نظام برنامه‌ریزی باید به سمت برنامه محوری برود.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نخبگان، نیروی پیشران کشورها هستند، گفت: عطش بسیاری در کشورهای دنیا برای جذب نخبگان اتفاق افتاده و جریان مهاجرت نخبگان شکل گرفته، خطرناک است. سرمایه اصلی پیشرفت در دنیای دانایی‌محور، نیروی نخبه است.
وی ادامه داد: ما باید نخبگان را در چرخه پیشرفت کشور تعریف کنیم و سعی کنیم با اقدامات باعث رنجش نخبگان در کشور نشویم.
نگاهداری به تفاوت‌های حکمران و استاد دانشگاه اشاره کرد و گفت: استاد دانشگاه می‌تواند ده‌ها بار اشتباه کند، ولی حکمران حق خطا ندارد. تصمیم اشتباه حکمران ممکن است تاثیری بگذارد که عوارض آن قابل جبران نباشد.
وی با بیان اینکه ضرر خروج نخبگان، ۳ برابر درآمد نفتی کشور است، گفت: باید مانع از خروج نخبگان شویم و ملزومات برگشت نخبگان را فراهم کنیم. ما باید برای برگشت نخبگان فرش قرمز پهن کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد عدم تخصیص بودجه و زیرساخت مورد نیاز برای مرجعیت علمی، گفت: بودجه پژوهش و فناوری در نقشه جامع علمی، ۳ درصد تعیین شده؛ ولی در این سال‌ها هیچگاه به یک درصد هم نرسیدیم.
وی با تاکید بر اینکه نباید همه نقص‌ها را به گردن زیست‌بوم علم و فناوری بیندازیم، گفت: برخی نواقص به زیست بوم علم و فناوری بر می‌گردد. برای مثال باید پژوهش‌ها مساله‌ای از جامعه را حل کند. همچنین باید به خلاقیت و نوآوری و نظریه پردازی بیشتر توجه داشت.
نگاهداری ضمن تاکید بر شکل‌دهی نظام نشر علمی داخلی، گفت: ما بدون نظام نشر علمی داخلی، به سراغ نشر جهانی رفتیم و آنها برای ما اولویت علم و فناوری تعریف کردند. بنابراین باید نظام نشر علمی خود را شکل دهیم و بعد به نظام نشر علمی جهانی بپردازیم.
وی با انتقاد از برخی نخبگان و پژوهشگران، گفت: وقتی شرایط سخت می‌شود، راهش این نیست که به خانه همسایه برویم؛ راهش این است که امکانات برای کشور فراهم کنیم. اگر جبهه باطل امکانات زیادی دارد، ولی جبهه حق کمی نابسامانی دارد، جبهه‌ها که جابه‌جا نمی‌شود. حق و باطل در جای خود باقی می‌مانند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: اینکه نخبگان به راحتی به کشور و مردممان پشت میکنند و در شرایط سخت تحریمی که دشمنان کمر به تضعیف کشور بستند، بدون احساس مسؤولیت اجتماعی و بدون احساس شرف ملی نسبت به وظایف خود نسبت به کشور، مسیر مهاجرت را در پیش می‌گیرند، بخشی از آن به نظام تعلیم و تربیت برمی‌گردد.
وی ادامه داد: ما فرزاندانمان را تک‌ساحتی بار می‌آوریم. در صورتی که ما باید در کنار دانش‌ورزی حتما به خردورزی نیز در تربیت افراد توجه داشته باشیم که به سمت مرجعیت علمی برویم.
نگاهداری درباره درک درست از مرجعیت علمی گفت: مرجعیت علمی دچار تغییر و تطور مدام است. باید بررسی کنیم در مرجعیت علمی بر چه مسائلی تمرکز کنیم. یکی از مسائل مهم ورود به موقع به فناوری‌های نوین مثل هوش مصنوعی است و دیگری یافتن حوزه‌های اختصاصی است.
وی افزود: ما در برخی حوزه‌ها مزیت‌هایی نسبت به دیگر کشورها داریم و حوزه‌های اختصاصی ما یکی از آنها سلامت معنوی و دیگری اخلاق سلامت است. همچنین موضوع طب اسلامی ایرانی موضوعی است که می‌تواند برای ما مرجعیت ایجاد کند. باید اقتضائات مرجعیت علمی را تشخیص دهیم و با هم برای تحقق آن بسیج شویم.
